"It takes a village to grief"

Over orka’s, tsunami’s en liefde.

‘’Een orka die in 2018 haar dode kalf 17 dagen met zich meedroeg, herhaalt dat gedrag nu haar pasgeboren kalf is gestorven. Wetenschappers denken dat ze dat doet om haar verdriet te uiten en te rouwen.’’ VRT NWS 3/01/2025 

Soms vraag ik me af of ik de actualiteit nog moet volgen na het lezen van het boek Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About the World – and Why Things Are Better Than You Think (Hans Rosling, Ola Rosling & Anna Rosling Rönnlund, 2018).

Ondanks onze neiging om de wereld als gevaarlijker en negatiever te zien, gaat het in werkelijkheid beter dan we denken. Toch speelt de media vaak in op onze angsten door uitzonderlijke gebeurtenissen en doemscenario’s uit te lichten.

En ja, ook ik laat me daar door meeslepen. Na het zien van de Netflix-miniserie La Palma (2024) googelde ik toch even of die vulkanische ondergrond écht een giga tsunami kon veroorzaken. Spoiler alert: hoewel de Cumbre Vieja een actieve vulkaangroep is (laatste uitbarsting: 2021), staat een abrupte instorting van de westkant niet op de (korte termijn) planning. Oef.

Toch blijf ik soms hangen in een spiraal van doemscrollen. Het plichtsbesef om “op de hoogte” te blijven doet mijn realiteitszin verdampen. Mijn vermogen tot relativeren wordt opgeslokt door een vloedgolf van stress en negativiteit.

Tot… de orka kwam.

De verhalen over Tahlequah raken me.

“Met haar snuit duwt ze het karkas van haar pasgeboren kalf voort. Soms op haar kop, soms vastgegrepen aan een kleine vin. Ze doet alles om haar jong zo lang mogelijk bij zich te houden, net zoals in 2018, toen ze haar overleden kalf maar liefst 1.600 kilometer met zich meedroeg langs de Amerikaanse kust.”

Orka’s rouwen. Dat bevestigen wetenschappers. En terwijl ze rouwt, zorgen andere leden van de groep voor haar. Bij haar vorige verlies hielpen de andere vrouwtjes, waaronder haar zus, na een tijd het dode kalf voortduwen, zodat Tahlequah de ruimte kreeg om tot rust te komen.

“It takes a village to raise a child,” luidt het gezegde. Maar het vraagt ook een gemeenschap om te rouwen. Net zoals de orka’s zorgen voor elkaar, hebben wij mensen steun nodig bij verlies, afscheid en verdriet. Een netwerk dat ons helpt om door de moeilijke momenten heen te komen. Dat is liefde. Dat is zorg.

Dit is het pleidooi die ik uitdraag aan de ouders en professionals waarmee ik werk: een dorp is nodig, niet alleen om mooie momenten te delen, maar ook om verdriet te dragen.

En juist daarom raakt dit nieuws over Tahlequah me zo. Het herinnert me eraan dat er in de wereld ook zoveel schoonheid en verbinding is.